Czy Australii uda się wyeliminować raka szyjki macicy? Na to wygląda!
Związany z infekcją HPV
Rak szyjki macicy to czwarty pod względem częstości występowania wśród kobiet nowotwór złośliwy. Szacuje się, że tylko w 2018 roku miało miejsce 570 tys. nowych zachorowań na całym świecie. Fakt, że rak szyjki macicy jest związany z infekcją wirusem brodawczaka ludzkiego (ang. Human papillomavirus) (wirus ten przenoszony jest głównie drogą płciową) dał podstawę do opracowania szczepionek skierowanych przeciw najbardziej onkogennym typom wirusa.
Czy Australia jako pierwsza upora się z rakiem szyjki macicy?
Wszystko na to wskazuje. Wszystko dzięki szczepieniom przeciwko HPV oraz zmianach wprowadzonych do krajowego programu badań przesiewowych. Australia przeszła na pięcioletni tryb badań screeningowych dla kobiet w przedziale 25-74 lat zastępując tym samym poprzedni program polegający na włączeniu do badań przesiewowych co dwa lata osoby z przedziału wiekowego 18-69 lat. Ocenia się, że pozwoli to zapobiec co najmniej 20% przypadków nowotworu.
Kiedy?
Najnowsze badania pokazują, że biorąc pod uwagę zaszczepialność przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego oraz programy przesiewowe, wskaźniki zachorowalności będą spadać z każdym rokiem – aż do osiągnięcia w 2035 roku poniżej 4 przypadków raka szyjki macicy na 100 000, co w praktyce oznacza jego wyeliminowanie.
Szczepionki przeciw HPV w innych krajach
Również przykład innych krajów, które wprowadziły programy poweszechnych szczepień przeciwko HPV (m.in. Austria, Belgia, Chorwacja, Słowenia, Czechy czy Francja) pokazuje, że jest to doskonała droga do zmniejszenia zachorowalności na raka szyjki macicy. We wszystkich wymienionych krajach zapadalność na ten nowotwór spadła po wprowadzeniu szczepień przeciwko HPV jako refundowanych, co jest widoczne zwłaszcza jeśli porównać zapadalność wśród młodych kobiet, gdyż w tej grupie stosunkowo więcej kobiet było objętych programami szczepień. W wielu krajach wskaźniki zachorowalności na ralka szyjki macicy wzrosły.
Jednak, pomimo, że wśród młodych kobiet Polska cechuje się najniższym wskaźnikiem zapadalności, biorąc pod uwagę wszystkie przedziały wiekowe jest znacznie gorzej, a niską zapadalność wśród młodych kobiet można tłumaczyć późniejszą inicjacją seksualną czy mniej ryzykowne zachowania seksualne niz w innych krajach, ale również obecność szczepień przeciwko HPV refundowanych przez niektóre samorządy. Ta różnica między zapadalnością wśród młodych i starszych kobiet pokazuje również, że problem tkwi również w zgłaszaniu sie kobiet na badania przesiewowe - młode kobiety nie zgłaszają się na cytologię i rak diagnozowany jest często zbyt późno.
Szczepienia przeciwko HPV w Polsce
Ministerstwo Zdrowia informuje, że od 1 stycznia 2021 roku szczepienia przeciwko HPV będą refundowane w naszym kraju. Zostało to wpisane do Narodowej Strategii Onkologicznej. Przykład Australii pokazuje, że jest to bardzo dobry krok. Zważywszy jednak na wskaźniki zapadalności i śmiertelności w wyniku raka szyjki macicy w Polsce, a także rosnące w Polsce tendencje antyszczepionkowe, do stanu w Australii daleka droga.
Źrodła:
Jarowicz K. i wsp. (2019). Rak szyjki macicy w badaniach naukowych i wiedza Polaków o znaczeniu szczepień przeciwko HPV. W: Tabarkiewicz J. & Frączek P. (red.) Szczepienia ochronne w badaniach naukowych i praktyce lekarskiej (94-106). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.