Dlaczego nie warto pić alkoholu w ciąży? O Płodowym Zespole Alkoholowym.

 

Co to jest FAS?

FAS (fetal alcohol syndrome) – czyli płodowy zespół alkoholowy to dysfunkcja fizyczna oraz różne zaburzenia w rozwoju poznawczym, uczeniu się i zachowaniu, które wynikają z narażenia na działanie alkoholu w życiu płodowym. FAS należy do szerszego spektrum zaburzeń, a mianowicie FASD - spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych.

Jak często występuje?

Szacuje się, że częstość występowania FAS to 0,9-3,3/1000 urodzeń na świecie i 2,4-5,4/1000 urodzeń w Europie. W Polsce częstość występowania FAS szacowana jest na 2-5/1000 urodzeń. Czy to dużo? Jeśli wyobrazimy sobie, że na tysiąc urodzonych dzieci nawet 5 może cierpieć tylko ze względu na fakt, że ich matka spożywała alkohol w czasie ciąży odpowiedź brzmi: zbyt dużo!

Poniższa mapa wskazuje natomiast skalę problemu jakim jest picie alkoholu przez kobiety w ciąży.

(źródło mapy: Popova S. Lange S. Probst C. Gmel G. Rehm J. Estimation of national, regional, and global prevalence of alcohol use during pregnancy and fetal alcohol syndrom: a systematic review and meta-analysis. Lancet Glob Helath 2017;5:290-299)

FAS jest następstwem narażenia na alkohol płodu, zwłaszcza w pierwszych 6 tygodniach ciąży. Trudno jednak ustalić bezpieczną dawkę alkoholu. Nie ma natomiast żadnych dowodów na to, że jedna porcja alkoholu może powodować trwałe uszkodzenie płodu, co często powielane jest w różnego rodzaju mediach. Jednakże, ze względu na fakt, że dawka bezpieczna jak już wspomniano jest trudna do ustalenia, będąc w ciąży należy zrezygnować całkowicie z napojów alkoholowych. Chociaż alkoholizm występuje we wszystkich grupach społecznych, płodowy zespół alkoholowy najczęściej występuje w grupach o obniżonych warunkach socjo-ekonomicznych, co wynika najprawdopodobniej z dodatkowych czynników ryzyka takich jak: niedobory żywieniowe, palenie papierosów, przemoc w rodzinie, przewlekły stres itp.

Charakterystyczne zmiany w obrębie twarzy

· małogłowie

· spłaszczenie środkowej części twarzy

· szeroka nasada nosa

· brak lub zmniejszona czerwień wargowa górna

· krótki, zadarty nos

· brak lub spłaszczona rynienka podnosowa

· niedorozwój żuchwy

· skrócone szpary powiekowe (przez występowanie zmarszczki nakątnej)

· nisko osadzone uszy

Zmiany w narządzie wzroku:

· opadanie powiek

· zez

· hipoplazja nerwu wzrokowego – czyli jego nieprawidłowe wykształcenie, co może wiązać się z nieprawidłowym widzeniem

· małoocze

· nieprawidłowe umiejscowienie naczyń

Zmiany w układzie kostnym:

· klinodaktylia – czyli po prostu skrzywienie palca dłoni lub stopy

· nieprawidłowe wykształcenie paznokci

· skrzywienie kręgosłupa

· nieprawidłowości budowy klatki piersiowej

· zespół Klippla-Feila – jest to wada polegająca na zrośnięciu co najmniej dwóch kręgów szyjnych, z czego wynika skrócenie szyi

Zmiany w układzie nerwowym i zachowaniu:

· niepokój, zaburzenia ssania, zaburzenia snu, spowolnienie reakcji u niemowląt

· u starszych dzieci zaburzenia uwagi i koncentracji, nadpobudliwość, trudności w nawiązywaniu kontaktów społecznych

· opóźniony rozwój intelektualny

· skłonności do ryzykownych i bezrefleksyjnych zachowań

· trudności w wykorzystywaniu informacji

Problemy osób dorosłych z FAS

· problemy związane ze zdrowiem psychicznym,

· problemy w pracy

· problemy w kontaktach psycho-społecznych

· niewłaściwe zachowania seksualne

· problemy z uzależnieniami od substancji psychoaktywnych

· bezdomność

· problemy z prawem

· tendencje do zachowań ryzykownych, samobójczych

Leczenie FAS

Niestety brak jest możliwości całkowitego wyleczenia. Leczenie jest jedynie objawowe, obejmuje głównie techniki psychologiczne i psychoterapeutyczne.

Dlatego nie warto narażać dzieci na potencjalne ryzyko nieuleczalnego schorzenia, z którym będzie musiało męczyć się przez całe życie. Stąd rekomendacje dotyczące tego, aby w ciąży nie spożywać żadnych napojów alkoholowych.

Źródła:

Baranowska A. Płodowy Zespół Alkoholowy (FAS) jaki zagrożenie dla rozwoju dziecka. Journal of education, Health and Sport. 2016;6(3):148-158

Popova S. Lange S. Probst C. Gmel G. Rehm J. Estimation of national, regional, and global prevalence of alcohol use during pregnancy and fetal alcohol syndrom: a systematic review and meta-analysis. Lancet Glob Helath 2017;5:290-299

Sioda T. Wpływ alkoholu na prokreację i wczesny okres macierzyństwa. Pediatria Polska 2009; 84 (4): 344-361

Horecka-Lewitowicz A. Lewitowicz P.Adamczyk-Gruszka O. Skawiński D. Szpringer M. Objawy, przebieg i postępowanie w alkoholowym zespole płodowym. Studia Medyczne 2013; 29 (2):195-198

Janas-Kozik M. Gawęda A. Cichoń-Lenart A. Klecka M. Krupka-Matuszczak I. Manifestacja kliniczna zespołu depresyjnego u dziecka z poalkoholowym uszkodzeniem płodu. Psychiatria i Psychologia Kliniczna 2011; 11(1): 26-30